Datio in solutum – świadczenie w miejsce wykonania

Datio in solutum

2022.09.22

Niedawno miałem okazję wykonać bardzo interesujące tłumaczenie czynności kryjącej się pod nazwą „datio in solutum”. Cóż to takiego? Dosłownie to świadczenie w miejsce wykonania. Oznacza to, że zamiast spłacać dług daną kwotą pieniędzy, regulujemy go, przekazując jakiś przedmiot. Fachowo określa się to jako przeniesienie własności. Oczywiście, proces odbywa się za zgodą wierzyciela i wymaga nieco więcej formalności.

Świadczenie w miejsce wykonania

Umowę o świadczenie w miejsce wykonania zobowiązania podpisuje się w formie aktu notarialnego. Takiej właśnie czynności dokonywali moi klienci, dla których wykonywałem tłumaczenie poświadczone, przez nich nazwane tłumaczeniem notarialnym. Było to małżeństwo – Polka i Brytyjczyk.

Ich przypadek jest jednak bardziej skomplikowany niż samo datio in solutum, czyli zamiana długu na oddanie jakiegoś przedmiotu. Sytuacja jest znacznie bardziej złożona i niezwykle interesująca. Pokrótce ją przybliżę.

Zakup nieruchomości przez cudzoziemca

Całą sprawę rozpoczął zakup nieruchomości przez cudzoziemca i jego żonę. W lutym Brytyjczyk i Polka zakupili działkę z domem, podpisując notarialnie umowę zakupu nieruchomości (ustne tłumaczenie umowy sprzedaży przez tłumacza przysięgłego było wówczas również wymagane).

Po jakimś czasie otrzymali informację, że umowa jest nieważna. Brytyjczyk, jako osoba spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nie może w Polsce nabyć ziemi bez zezwolenia. Klient takiego zezwolenia nie uzyskał. Spowodowało to bezwzględną nieważność umowy.

Dom należy nadal do sprzedającego

Zakupiona działka i dom należały więc zgodnie z prawem do osób, które je małżeństwu sprzedały. Dom i działka według prawa nadal należy do sprzedającego. W ten sposób poprzedni właściciele mieli i dom, i należną za niego zapłatę. Zapłatę powinni więc zwrócić moim klientom. Klienci jednak nie chcieli pieniędzy. Chcieli zatrzymać dom. Jak rozwiązali tę sytuację?

Rozdzielność majątkowa

Zanim mogli zastosować mechanizm datio in solutum, musiała zostać ustanowiona między nimi rozdzielność majątkowa (i tu niezbędne było również tłumaczenie u notariusza). Początkowo pomiędzy Polką i Brytyjczykiem obowiązywała wspólność majątkowa. Zdecydowali się jednak ustanowić rozdzielność, aby móc przejść do kolejnego kroku skomplikowanego procesu.

Przeniesienie własności nieruchomości

Tym kolejnym krokiem było właśnie przeniesienie własności nieruchomości. Jest to właśnie to świadczenie, które zastępuje zwrot długu. Mówiąc prosto: sprzedający nieruchomość po unieważnieniu umowy mieli dług względem moich klientów. Moi klienci nie chcieli pieniędzy, tylko domu. Brytyjczyk nie mógł stać się jego właścicielem, toteż ustanowił wraz z żoną rozdzielność majątkową. Wtedy własność nieruchomości przeniesiono na żonę.

Datio in solutum – podsumowanie

W tym właśnie miejscu zaszło datio in solutum – świadczenie, czyli przeniesienie własności nieruchomości, zamiast wykonania zobowiązania (spłaty długu w postaci pieniężnej). Warto dodać, że w tej sytuacji teoretycznie żona zyskała, a mąż stracił. Małżonkowie jednak ustalili, że regulacji tego długu dokonają pomiędzy sobą. Tak skończyła się skomplikowana sytuacja. Ja brałem udział w jej ostatnim etapie, służąc swoim przekładem, jako tłumacz przysięgły języka angielskiego.

Choć nie zazdroszczę małżonkom ilości formalności, jakiej musieli dokonać, cieszę się, że jako tłumacz przysięgły języka angielskiego miałem swój udział w tej czynności. Była dla mnie niezwykle ciekawa i pouczająca. Jak to mówią, człowiek uczy się całe życie!